مقاله بررسی نحوه تولید و سم‌زدایی آفلاتركیسن

مقدمه

آفلاتوكسین‌ها گروهی از مایكوتوكسین‌ها با قدرت سرطان‌زایی، جهش‌زایی و كاهش كارآیی سیستم ایمنی، می‌باشند (Eatan &Gallagher , 1294; IARC , 1993)  آنها از متابولیت‌های ثانویه سنتز شده توسط سویه های سم‌زای ASpergillus flavus , Aspergillus parasiticvs و Aspergillus nomius می‌باشند. آفلاتوكسین B₁ با توجه به پتانسیل بالاتری كه دارد، بیشتر مورد توجه قرار دارد. رشد قارچهای مولد سم وآلوده شدن به آفلاتوكسین در بسیاری از محصولات غذایی دیده می‌شود (Wood , 1989). در صورت مصرف غذاهای آلوده به سموم آفلاتوكسین B_1­ و B₂، این سموم به‌آفلاتوكسین‌های M₁ و M₂ متابولیزه می‌شوند و به درون بافت‌هاومایعات بیولوژیكی و شیر حیوانات شیرده ترشح می‌شوند (Zarba etal , 1992).

سویه‌های گونه‌های Bifidiobacterium , Lactobacillus , Lactococcus در تولید محصولات شیری تخمیری به عنوان استارتر كالچر و تولید كننده طعم و بو، به كار می‌روند نقش اصلی این كشت‌ها تولید اسیدهای آلی مثل اسیدلاكتیك در طی مراحل تخمیر است كه سبب افزایش عمر قفسه‌ای محصولات می‌شود و هم محتویات حساس آنها را تغییر می‌دهد.

اگر شیر به آفلاتوكسین‌ آلوده باشد، احتمال تخریب مرحله تخمیر و تولید تركیباتی با بوی تغییر یافته و ناخواسته را در محصول ایجاد می‌كند (Sutic & Banina , 1990).

اخیراً EL – Nezami  و همكارانش (1996 , 1998) گزارشاتی ارائه داده‌اند مبنی بر وجود سویه‌های خاص لاكتوباسیل‌ كه توانسته‌اند آفلاتوكسین‌ها را از محلول آبی جداكنند. به علاوه سویه‌های خاصی از باكتری‌های اسید لاكتیك، توانسته‌اند آفلاتوكسین M₁ را از شیر آلوده هم جداكنند (Pierides etal . ;2000). جداسازی آفلاتوكسین در نتیجه اتصال فیزیكی سم به دیواره سلولی یا تركیبات دیواره سلولی است    (Haskard et al. 2000 ; EL- Nezami et al. 1998 b).

همچنین جداسازی بعضی متابولیت‌های ضدقارچی مثل دی‌پپتیهدهای حلقوی و فنیل‌لاكتیك اسید و اسیدهای چرب هیدوركسیله شده از باكتری‌های اسیدلاكتیك، توانایی این گونه‌ها در بازدارندگی رشد قارچ‌های فاسد كننده مواد غذایی و مواد سم‌آفلاتوكسین را نشان می‌دهد.

آفلاتوكسین در ذرت

متابولیتهای سمی تولید شده توسط قارچها، كه به عنوان مایكوتوكسین شناخته می‌شوند، در طی چند سال اخیر بسیار مورد توجه واقع شده‌اند. مایكوتوكسین‌ها امروزه به عنوان تهدید كننده‌های سلامتی در حیوانات شناخته شده‌اند كه بیماری‌هایی مثل equine leukoencephalo malaci  در اسب‌ها و Porcine edema را در خوك‌ها ایجاد می‌كنند. كاهش وزن، كاهش باروری و كاهش مقاومت در برابر بیماریها و حتی مرگ را به مایكوتوكسین نسبت داده‌اند. هیچ حیوانی نسبت به آنها مقاوم نیست ولی به طور كلی حیوانات پیرتر مقاوم‌تر از حیوانات جوان هستند. بعضی مایكوتوكسین‌ها، مثل آفلاتوكسین در سلامتی‌اشان هم مخاطراتی را ایجاد می‌كنند. این مایكوتوكسین به عنوان یك موتاژن شناخته شده است. شناسایی آفلاتوكسین در ذرت می‌تواند باعث كاهش قیمت آن جهت بذر و یا حتی معدوم ساختن آن شود. آلودگی با مایكوتوكسین ها ارتباط مستقیم با تاثیرات جوی دارد.

قارچ Aspergillus Flavus تولید كننده آفلاتوكسین در محصولاتی مثل ذرت، پنبه‌دانه و بادام زمینی است. قارچ به طور معمول در طبیعت وجود دارد، اما مقدار آن در هوای گرم و خشك افزایش می‌یابد. آلودگی آفلاتوكسین در ذرت‌هایی بیشتر است كه تحت شرایط استرس تولید شده‌اند. بنابراین، خشكی، گرما، حشرات، كرم‌ها و استرس‌ ناشی از باروركنندگی همگی منجر به ایجاد مقادیر بالای آفلاتوكسین در گیاه می‌شوند. تلاش برای ایجاد هیبریدهای ذرتی كه به آلودگی قارچی مقاوم باشند و سم را در خود انباشته نكنند، وجود دارد، با وجود این هیبریدها بسیار مقاوم هستند ولی از تجمع سم به طور كلی نمی توان جلوگیری كرد. با كاهش استرس و مراقبت از حمله حشرات می‌توان در مقدار آفلاتوكسین كاهش ایجاد كرد (CAST , 1999) .

دمای Fْ100-80 و رطوبت نسبی %85 (% 20-18 رطوبت در دانه‌ها وجود دارد) شرایطی بهینه برای تولید سم و رشد قارچ است.